سـمت الوصول إلى علم الأصول / Semtü’l-vüsûl ilâ ilmi’l-usûl

ألف العلماء في أصول الفقه كتبًا كثيرة، وممن ألف في أصول الفقه المنهجية الإسلامية الأصيلة أبو العسر الپزدوي الذي أسمى مؤلفه «كنز الوصول إلى معرفة الأصول» المعروف بـ«أصول الپزدوي»، وشمس الأئمة السرخسي الذي سمى ما ألفه «أصول السرخسي». وجاء بعدهما أبو البركات النسفي واختصرهما وسمى المختصر بـ«منار الأنوار». جاء بعد أبي البركات النسفي علماء أصوليون نظموا قواعد الأصول مختصرين للمطولات، وممن سلك هذا السبيل وأحسن في اختصاره الآقحصاري، وسماه: سمت الوصول إلى علم الأصول.

Semtü’l-vüsûl ilâ ilmi’l-usûl
Sözlükte “kök, esas, kaide” anlamındaki asl kelimesinin çoğulu usûlün fıkh kelimesine izâfe edilmesiyle oluşturulan ve temel İslâmî ilimlerden biri olan usûlü’l-fıkh “icmâlî delilleri ve fıkıh istinbatına ulaştıran kaideleri bilmek” şeklinde tanımlanır.
Ebü’l-Berekât en-Nesefî, gerek sistematik gerekse içerik bakımından küçük bazı takdim ve tehirler dışında, fukaha metoduyla yazılmış en önemli Hanefî usul kitaplarından biri olan Pezdevî’nin Kenzü’l-vüṣûl’ünden ihtisar edilmiştir.
Fasıl ve bab sistemine göre yazılan eserde bütün alt başlıklar, tertip ve tasnifler de yine Pezdevî’ye aittir.
Asırlarca medreselerde ders kitabı olarak okutulan Menârü’l-envâr üzerinde şerh, hâşiye, ihtisar ve tercüme olmak üzere birçok çalışma yapılmıştır.
İhtisarlarından bir tanesi de çok yönlü bir alim olan Hasan Kâfî Akhisârî’nin ihtisarıdır. Eserine “Semtü’l-vüsûl ilâ ilmi’l-usûl” ismini vermiş ve daha sonra kendisi şerh etmiştir.