Türk Edebiyatında Bûsîrî’nin Kasîde-i Bürde’si Cilt 1: Nüshalar

Yazarlar: Bünyamin Ayçiçeği, Ayşe Ayçiçeği Dinn, Cihat Ekiz, Nurettin Gemici, Hamza Koç, Elif Kurumehmet, Murat Cemalettin Necipoğlu, Abdurrahman Özdemir, Ali Selçuk, Fatih Yaman

Editör: Bünyamin Ayçiçeği

Türk edebiyatında dinî eserler içinde Hz. Peygamber’le ilgili olanlar büyük bir yekûn teşkil etmektedir. Bu durum, Türk milletinin Hz. Peygamber’e duyduğu derin muhabbet ve hürmetin bir yansımasıdır. Kasîde-i Bürde denilince akla iki şiir gelmektedir: İlki büyük şair sahâbî Kâ‘b bin Züheyr’in şiiri, ikincisi de kitabımızın konusu olan Bûsîrî’nin meşhur kasidesidir. Rasûlullah’ın kendi hırkasını hediye ederek Kâ‘b bin Züheyr’i “bürümesi” sonraki dönemlerin “câize”lerine de gerekçe teşkil etmiş, Kâ‘b’ı bürüyen hırka, takipçisi pek çok şairi de bürümüştür. Bunlardan biri ve bu çalışmanın temeli olan Bürde kasîdesinin şairi Bûsîrî de bu hırkanın bürüdüklerindendir. Bu hadise gerçekleştikten takriben 600 sene sonra İmam Bûsîrî  bir na‘t yazacak ve bu şiir de “Bürde” adıyla anılacaktır. Kâ‘b bin Züheyr’in Bürde’nin altında ölümden kurtularak ebedî bir hayata kavuşması gibi Bûsîrî de na‘tını yazarak Hz. Peygamber’in Bürde’sine bürünüp maddî manevî hastalıklardan kurtulmuştur.

Bûsîrî’nin Bürde’sini konu alan bu çalışmamız iki ciltten müteşekkildir. Elinizdeki ilk ciltte Bünyamin Ayçiçeği, Kasîde-i Bürde’nin Türkçe mensur tercüme ve şerhleri ile tahmislerini; Hamza Koç manzum şerhlerini ve tercümelerini ele almıştır. Ardından Bürde’nin sosyal hayata ve sanata yansımasının ele alındığı bölümde Bünyamin Ayçiçeği, Kasîde-i Bürde’yi okuma âdâbı ve havâssı, icâzetnâmeleri, medrese eğitimindeki yeri, farklı dillere tercümeleri hakkında bilgi vermektedir. Ayrıca Elif Kurumehmet’le birlikte Bürde’nin hat sanatındaki yerini ve Murat Necipoğlu’yla beraber Türk Mûsıkîsindeki durumunu incelemiştir. Cihat Ekiz de Hüseyin Vassâf’ın Bürde’yle ilgili eserini aktararak havâssından bahsetmiştir. Kitabın son bölümünde ise Tübitak tarafından desteklenen proje metnine yer verilmiştir. Ayrıca Prof. Dr. Ali İhsan Öbek’in, bizleri kırmayıp büyük bir lütuf göstererek kitabın yazılışına düşürdüğü tarih, her iki cilde de alınmıştır. 

Kıymetli hocam Prof. Dr. Orhan Bilgin’in her zaman tekrar edip bizlere talim ettiği gibi, “Hazret-i Kur’an dışında hiçbir kitap, hatadan vâreste değildir.” Diyarbakırlı Said Paşa da tercümesinin mukaddimesinde şöyle der: “İnsan nisyândan hâlî olamaz. Hatâ ve kusurdan münezzeh olan Zât-ı Kibriyâ’dır.” Bu sebeple hatalarımıza ve kusurlarımıza af nazarıyla bakılması istirhamımızdır. Son olarak, Kasîde-i Bürde için geçmişten bugüne eser ortaya koyan bütün araştırmacıları saygıyla anıyor, bu çalışmanın da faydalı olmasını Cenâb-ı Hak’tan niyaz ediyoruz. 

Türk Edebiyatında Bûsîrî’nin Kasîde-i Bürde’si Cilt 2: Metinler

Yazarlar: Bünyamin Ayçiçeği, Mücahit Kaçar, Hamza Koç, Kenan Mermer, Sadık Yazar

Editör: Bünyamin Ayçiçeği

Türk edebiyatında dinî eserler içinde Hz. Peygamber’le ilgili olanlar büyük bir yekûn teşkil etmektedir. Bu durum, Türk milletinin Hz. Peygamber’e duyduğu derin muhabbet ve hürmetin bir yansımasıdır. Kasîde-i Bürde denilince akla iki şiir gelmektedir: İlki büyük şair sahâbî Kâ‘b bin Züheyr’in şiiri, ikincisi de kitabımızın konusu olan Bûsîrî’nin meşhur kasidesidir. Rasûlullah’ın kendi hırkasını hediye ederek Kâ‘b bin Züheyr’i “bürümesi” sonraki dönemlerin “câize”lerine de gerekçe teşkil etmiş, Kâ‘b’ı bürüyen hırka, takipçisi pek çok şairi de bürümüştür. Bunlardan biri ve bu çalışmanın temeli olan Bürde kasîdesinin şairi Bûsîrî de bu hırkanın bürüdüklerindendir. Bu hadise gerçekleştikten takriben 600 sene sonra İmam Bûsîrî  bir na‘t yazacak ve bu şiir de “Bürde” adıyla anılacaktır. Kâ‘b bin Züheyr’in Bürde’nin altında ölümden kurtularak ebedî bir hayata kavuşması gibi Bûsîrî de na‘tını yazarak Hz. Peygamber’in Bürde’sine bürünüp maddî manevî hastalıklardan kurtulmuştur.

Bûsîrî’nin Bürde’sini konu alan bu çalışmamız iki ciltten müteşekkildir. Elinizdeki ikinci cilt, çeşitli şerh ve tercümeleri kapsamaktadır. Metinleri seçerken her birinin farklı hususiyetleri olmasına dikkat edilmiş, metinlerin sıralanmasında da bu hususiyetler dikkate alınmıştır. İlk sırada, Mücahit Kaçar tarafından hazırlanan “İbrâhîm b. Süleymân el-Ankaravî’nin Kasîde-i Bürde Şerhi” yer almaktadır. Türk edebiyatında Anadolu Türkçesiyle kaleme alınmış ve sonraki tercümelere, şerhlere öncülük etmiş ilk Bürde şerhi olması bakımından Ankaravî’nin eseri oldukça önem arz etmektedir. İkinci olarak Sadık Yazar, kütüphanelerde en çok nüshası bulunan ve Bürde literatüründe oldukça önemli bir yeri olan “Le’âlî Mahlaslı Seyyid Ahmed b. Mustafâ’nın Kasîde-i Bürde Şerhi”ni hazırlamıştır. Bu iki şerhin ardından, “satır altı Bürde tercümeleri” literatüründe önem arz eden nüshalar yer almaktadır. Üç tane satır altı Bürde tercümesinin ikisi Bünyamin Ayçiçeği tarafından biri de Kenan Mermer tarafından hazırlanmıştır. Son olarak Hamza Koç, her biri farklı hususiyetlere sahip üç manzum metni ortaya koymuştur. Ayrıca Prof. Dr. Ali İhsan Öbek’in, bizleri kırmayıp büyük bir lütuf göstererek kitabın yazılışına düşürdüğü tarih, her iki cilde de alınmıştır. 

Kıymetli hocam Prof. Dr. Orhan Bilgin’in her zaman tekrar edip bizlere talim ettiği gibi, “Hazret-i Kur’an dışında hiçbir kitap, hatadan vâreste değildir.” Diyarbakırlı Said Paşa da tercümesinin mukaddimesinde şöyle der: “İnsan nisyândan hâlî olamaz. Hatâ ve kusurdan münezzeh olan Zât-ı Kibriyâ’dır.” Bu sebeple hatalarımıza ve kusurlarımıza af nazarıyla bakılması istirhamımızdır. Son olarak, Kasîde-i Bürde için geçmişten bugüne eser ortaya koyan bütün araştırmacıları saygıyla anıyor, bu çalışmanın da faydalı olmasını Cenâb-ı Hak’tan niyaz ediyoruz.